Bahçemizin İlk Hediyesi: Yenilebilir Otlar ve Doğa Üzerine…

hobibahce

5 sene ago

( Babamın kaleminden… )

Merhaba sevgili doğa severler;

Bahçemizden yeni haberler vermeden önce, insanlığın salgın hastalıklarla uğraştığı bu günlerde İzmir’de yaşadığımız mahallede bulunan bir kafenin yolun kenarına koymuş bulunduğu ve güncel sorunları içeren mesajların yazıldığı tabelada doğanın önemini anlattığı için dikkatimi çeken ve kapanmadan önce yazılan son mesajını sizlerle paylaşmak istiyorum. ”İnsanlar doğanın orasıyla burasıyla uğraşmayı bıraktığı zaman doğa da insanlık da kendini kurtaracaktır.”

Yukarıda paylaştığım mesaj aşağıda yer alan Kızılderili Siyu kabilesine ait olan özlü sözü aklıma getirdi.

“Son ırmak kuruduğunda, son ağaç kesildiğinde, son balık tutulduğunda; Beyaz Adam paranın yenilebilir bir şey olmadığını anlayacak.”

Çocukluğumuzda büyüklerimiz şehire (il veya ilçe merkezine) sadece aydınlanma ihtiyacı olan gaz,giyim ihtiyacı olan bez ve insanların/hayvanların ihtiyacı olan tuz almak için giderlerdi. Geri kalan ihtiyaçlarının tamamına yakınını kendisi üretirdi. Kaldı ki kıtlık zamanında bu ihtiyaçlarını bile kendisi ilkel koşullarda yapmaya çalışırdı. Örneğin hayvani yağları eriterek kandil denilen aydınlatma aletlerinde kullanıyorlardı. Evlerde yaptıkları küçük dokuma aletleriyle giyecekleri aba gibi bazı giysi kumaşlarını yaptıkları gibi; çorap, kazak, fanila gibi giysileri de elleriyle örüyorlardı. Teknolojinin de gelişmesi zamanla insanları doğadan ve doğal olandan uzaklaştırdığı gibi, deyim yerindeyse bir deriden daha fazla post elde etmeye çalışınca kantarın da topuzu kaçtı. Vahşi kapitalizmin doğasına uygun olarak, çılgınca üretip çılgınca tükettik. Karaya oturan geminin kaptanının söylediği gibi artık deniz bitti. Daha önceki doğal afetlerde olduğu gibi doğa insanlardan intikamını almaya devam ediyor. Gelinen noktada tekrar doğaya dönmeden başka çaremiz bulunmamaktadır. Yani insanların tekrar doğaya sahip çıkması ve özüne dönmesi, doğayı da insanlığı da kurtaracaktır diye düşünüyorum.

Peki tahrip ettiğimiz doğa bu geri dönüşe ne diyecek acaba ? Büyük halk ozanımız Aşık Veysel ŞATIROĞLU’nun “Kara Toprak” şiirindeki bir dörtlüğü bu sorumuza yanıt vermektedir.

“ Karnın yardım kazmayınan belinen

Yüzün yırttım tırnağınan elinen
Yine beni karşıladı gülünen
Benim sâdık yârim kara topraktır.”

Yani ona yaptığımız her türlü kötülüğe karşı doğa kin tutmaz,affedicidir.Bizi kucaklamaya hazırdır.O halde ne duruyoruz! Hemen Doğaya Koşalım.

Bahçemizden Haberler:

Yaklaşık 3 yıldır yoğun olarak maddi ve manevi olarak katkı verdiğimiz bahçemizde su tanklarımızı ve yeni yaptırmış bulunduğumuz 180 tonluk depomuzu doldurmak amacıyla eşimle beraber bahçemizde bulunduğumuz 20-26 Mart 2020 tarihleri arasında yağan yağmurdan fırsat buldukça, komşuların bize tanıttıkları bazıları pişirilerek bazıları ise çiğ yenilen sarmaşık, arapsaçı, kuzukulağı, yemlik gibi otlardan toplamaya çalıştık. Bu ot toplama eylemi beni çocukluğumu yaşadığım köyüme götürdü.Yıllar sonra doğadan tekrar ot topluyordum. O güzel günleri anımsadım.

Sivas yöresine ait “Madımak” isimli türkünün ilk dizesi şöyleydi.

“Evelik,yemlik oy madımak,

Teke teke sakalı oy madımak,”

Türküde ismi geçen evelik otu gibi kuzukulağı, yarpuz(bildiğimiz nane) ısırgan otu ve madımak gibi otlar özelikle mayıs-haziran aylarında olmak üzere su arklarının kenarlarında bulunurdu. Bu otlardan evelik, ısırgan otu ve madımak genellikle pişirilerek, kuzukulağı ve yarpuz ise çiğ çiğ yenirdi. Yarpuz otu yaz günlerinde yarmadan yapılan ve soğuk yenilen yoğurtlu çorbaya ayrı bir tat verirdi.

Kuzu Kulağı

Ayrıca bostan zamanında bazı bölgelerde pırpır bizde ise pirpirim dedikleri, isminin sonradan semiz otu olduğunu öğrendiğimiz otu bolca toplardık. Yemlik otu ise ekin dediğimiz buğday tarlalarının içinde bulunurdu. Bu ot da çiğ olarak yenirdi. Buğday tarlalarının içerisinde çıtlık denilen bir otu da kökten kopartıp ters çevirerek kopartılan yerden çıkan süt gibi bir sıvının kurumasını bekler ve kuruyunca biraz sertleşen bu maddeyi ağzımıza alıp sakız olarak çiğnerdik. Çıtlık sakızının çiğneme ömrü 1-2 saat ancak sürerdi.Dağlarda kenger denilen bir bitkiden elde edilen hem daha sert hem de daha uzun çiğnenilen kenger sakızı da vardı. Ama bu sakıza ulaşmak o kadar kolay değildi. Kenger sakızını çobanlık yapan ve koyunları otlatmak için uzak tepelere gitmek zorunda kalan büyüklerimizden yalvararak alırdık. Ayrıca köye uzak olan yaylalarda eşkın denilen ve kabuğu soyulduktan sonra çiğ olarak yenilen ekşi bir tadı olan bir ot da bulunurdu. Yani anlayacağınız doğa bizi beslerken aynı zamanda da eğlendirirdi. Hey gidi günler hey.

Şimdi ise bahçemizde bulunan ve yıllardır görmediğimiz kuzukulağı, yemlik gibi otlardan başka sarmaşık ve arapsaçı gibi otları komşular ve bahçede iş yaptırdığımız ustaların sayesinde yeniden tanıdık ve toplamaya başladık. Bu otların nasıl pişirileceği konusunda da bilgi sahibi olduk. Bahçemizde bolca bulunan semiz otu ve kekik otunu da mayıs-haziran ayarında toplayacağız. Bu otların bir çoğu günümüzde pazarlarda da satılmaktadır. Fakat insanın kendi elleriyle toplayıp yemesi harika bir duygu. Bu duyguyu da yıllar sonra tekrar yaşamaya başladık. Topladığımız otlardan kuzukulağı ,uzun ve geniş yapraklarıyla kuzuların kulağına benzetilen bu otun ekşimsi bir tadı vardır. Bahçemizde bulunan otların tamamının ege köylerinde bulunduğunu ve bilindiğini tahmin ediyorum.

Sevgili doğa dostları, bu otları daha önce görmemişseniz toplarken yanınızda otları tanıyan biri bulunsun. Çünkü bazı otların yaprakları birbirine çok benziyor. Yanlışlıkla zararlı bir ot toplayıp sakın yemeyesiniz.

Sevgili doğa severler; Artık doğaya ve doğal olana eskisinden daha fazla ihtiyacımız. Doğa güleç yüzüyle kollarını açmış bizi bekliyor. Çocuklarımıza daha güzel bir dünya ve doğa bırakma umuduyla hoşça kalın, doğayla kalın.

HOBİ BAHÇEMİZDE GERÇEKLEŞTİRDİĞİMİZ İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İŞLEMLER