Trilye Gemlik Zeytini Özellikleri ve Yetiştiriciliği
Bugün sizlere İzmir Kemalpaşa’da kurmuş olduğumuz bahçemize dikeceğimiz zeytin türünü belirlerken nelere dikkat ettiğimizi ve neden Trilye gemlik zeytini tercih ettiğimizi anlatmak istiyorum. Bu yazımda Trilye gemlik zeytini ‘nin yapısal özelliklerine ve yetiştiriciliğine dair detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
Trilye Bursa İlimiz sınırları içerisinde kalan eski bir Rum şehridir. Antik Trilye şehrinde yüzyıllar boyunca zeytin üreticiliği yapıldığından ve bu yörede yetişen zeytinin diğer çeşitlerden ayrılan özellikleri olması bakımında bu zeytin çeşidi trilye zeytini olarak anılmaktadır. Dünyada siyah ve salamura sofralık zeytin olarak bilinen yağ oranı yüksek bir zeytin olan trilye, sofralık zeytinin kraliçesi olarak bilinmektedir.
Trilye zeytinin üretiminin yapıldığı yörede ( Mudanya yöresi ) ürünü pazara ulaştıracak zeytin hali olmadığından, trilye zeytini Gemlik üzerinden Türkiye ve Dünyaya gönderilir. Bu sebeple de halk arasında gemlik zeytini olarak da bilinmektedir. Böylece bir kafa karışıklığına son verelim. Trilye zeytini ile gemlik zeytini aynı türdür.
Yağ oranı %30 dur ve bildiğiniz gibi tüm ürünlerde yağ oranı yüksek olan ürünler lezzetlidir. Fakat yağ oranı düşük kaba oranı yüksek olan ürünler pek tercih edilmemektedir. Kısacası diğer türlere göre trilye gemlik zeytini yağ oranı yüksek bir türdür. Aslında yağlık ve sofralık diye bir ayrım yoktur. Fakat yağ oranı yüksekliği insanları böyle bir betimlemeye yönlendirmiştir.
Edremit zeytini 8-10 kg den 1 kg yağ verirken, trilye gemlik zeytininde bu oran 4 kg ye 1 kg dir. Tabi bu oranların yakalanabilmesi için zeytin cinsinin ana vatanına yakın olması, o yıl ki iklim koşulları, sulama, gübreleme ve güneşlenme oranı gibi farktörler de etkilidir. Trilye gemlik zeytini Bursa’dan başlayan ve kıyı şeridinden Mardin’e kadar ulaşan geniş bir coğrafyada üretimi yapılan bir türdür. Tabi bu coğrafi farklılıklar zeytinin yağ oranını ve rekoltesini de etkilemektedir.
Meyve ağaçlarında bu günden yarına ürün hasadı yapma kara geçme gibi bir durumun söz konusu olmadığını biliyoruz. Hatta ve hatta zeytin ağacı dikmeyi düşündüğümüz bir yerde önceden sebze veya tahıl üretimi yapıyorsak, ondan edindiğimiz kardan da en az 6-7 sene vazgeçmemiz gerekiyor. Ve bu kardan vazgeçilen yıllarda sürekli düzenli olarak bahçeye harcamalar yapmak gerekiyor. Fakat tüm bunların yanında zeytin gibi bir meyvenin tercih edilmesi doğru bakımla birlikte 50-60 yıl verim almak anlamına geldiğinden karlı bir yatırım olarak ortaya çıkıyor. Tüm bu bilgilerin ışığında Dünya genelide diğer yağ çeşitlerinin tüketimi giderek gerilerken zeytin yğı tüketimi giderek yaygınlaşıyor. Tabi bu durumda uzun yıllar meyve verebilen bu ağacın karlılığını arttırıyor.
Trilye gemlik zeytini de diğer tüm zeytin çeşitleri gibi kış aylarında yapraklarını döküp uykuya yatmadığından, -5 derece hava sıcaklığının altındaki iklim koşullarında yetişmek için uygun değildir. Bu yörelerde yetiştirilen zeytinin rekoltesi ve yağ oranı mutlaka farklılık gösterecektir.
Zeytin genel anlamda iklim koşulları sağlandığında kanaatkar bir meyve çeşididir. Döneminde yapılacak doğru sulama ve gübreleme ile iyi sonuçlara varmak mümkün olacaktır.
Zeytin fidanı tüplü olarak piyasada fazlasıyla yaygın durumda. Yıl içinde çok soğuk ve çok sıcak zamanlar haricinde yıl boyu zeytin fidanı dikimi yapılabilmektedir. Yine de en doğru dikim döneminin Kasım-Mart ayları arası olduğundan söz edebiliriz.
Trilye gemlik zeytini ‘nde gübrelemeye biraz değinmek gerekirse; gübreleme işleminden önce yapılacak toprak ve yaprak analizleri gübre seçiminde baz alınmalıdır. Genel olarak fosforlu ve potasyumlu gübreler sohbaharda, azotlu gübrelerin ise ilkbaharda verilmesi tavsiye edilmektedir.
Zeytin ağacının sulanması rekolteyi arttıran unsurlardan bir tanesi durumunda. Hiç sulama yapma imkanının olmadığı bölgelerde bile en azından zeytin ağacının çiçeklenme ve zeytin çekirdeğinin sertleşmeye başladığı dönemde mutlaka sulama işleminin yapılması gerekmektedir. Aksi halde o yıl ki meyvenin rekoltesi düşük kalacak, bu durum da karlılığın önüne geçecektir. Damla sulama imkanı bulunan bölgelerde yıl bazında kontrollü olarak sulamanın yapılması zeytinin et oranını etkileyen bir unsurdur.
Trilye gemlik zeytini ‘nin hasat zamanı iklim şartlarına göre her ne kadar değişiklik gösterse de genel olarak Kasım – Aralık aylarında yapılmaktadır. Ürünün bol olduğu yıllarda ise bu dönem biraz daha gecikebilmektedir. Sofralık zeytinde hasadın elle yapılması üründe hasar oluşmaması açısından önemli bir faktör. Hasat sırasında değneklerle eski usulde ağaçların dövülüp hırpalanması ile dalların ve filizlerin zarar görmesi, bir yıl sonraki verimi hissedilebilir oranda etkileyeceğinden, mümkünse zeytin hasadının elle ve yeni yeni yaygınlaşmaya başlayan elektronik tarak ve dal sallama yöntemleriyle yapılmasında büyük fayda var. Böylece ağaç bir yıl boyunca zarar gören dallarını onarmak yerine tüm enerjisini yine rekoltesi yüksek ürün vermek için harcayacaktır.
Zeytin ağacında önemli hususlardan biri de budama aşamasıdır. Zeytinde budama işlemi mutlaka işin ehli kişiler tarafından yapılmalıdır. Teknik olarak budama esasları pratikle pek uyuşmayacağından zeytinde budama işleminde dikkat edilecek hususları şu şekilde toparlayabiliriz;
Zeytin budamasında genel olarak amacımız ağacın ana dallarının verimsiz yan dallar yüzünden güneş almasını önlenmesini engellemek kısacası ağaca hava aldırmaktır.
Her yıl düzenli olarak zeytinde budama faaliyeti yapılmalıdır.
Zeytin budamasında budamada kullanılacak makas ve diğer malzemelerin budama öncesi çamaşır suyuyla dezenfekte edilmesi gerekmektedir.
Budamaya ağacın tepesinden başlar isek, aşağıdan görünmeyen kurumuş dalları daha çabuk tespit edebilir ve yukarıdan aşağıya doğru daha verimli bir budama gerçekleştirebiliriz.
Ağacın ortasında sıkışıklık yapan dallar kesilir.
Sulama imkanının kısıtlı olduğu bölgelerde ürünün iriliğini – et oranını arttırmak amacıyla aşırı sert budamaya başvurulmaktadır. Fakat eğer bahçemizin sulama imkanı varsa daha seyrek budamayla budama çalışmasını bitirebiliriz.
Trilye Gemlik Zeytini ‘nde ağaç başı verimden bahsetmek gerekirse; verimli yılında sulanma imkanı olmayan bahçelerde 13-16 kg ürün alınabilinirken, sulama imkanına sahip bahçelerde bu miktar 45-50 kg ürüne kadar çıkmaktadır. Bu oran zaten bize sulamanın önemini fazlasıyla göstermektedir.
Bir de vurgu yapmamız gereken bir konudan bahsetmek istiyorum. Yukarıda bahsettiğim ağaç başı 50 kg ürün alınan bir ağacın budaması yapılmazsa yaklaşık 80-90 kg ürün alabilmek mümkün olacaktır. Fakat bu alınan ürün istediğimiz rekoltede yani irilikte olmayacağından ve biz ürünümüzde niteliğe önem verdiğimizden başarılı bir hasat dönemi olmayacaktır. Bu sebeplerle budama, sulama ve gübreleme işlemlerine ayrı ayrı özen göstermek güzel ve verimli bir hasat döneminin altın anahtarı konumundadır.
Genel olarak trilye gemlik zeytini üzerinden zeytin meyvesi hakkında genel bir bilgi vermiş olduk. Önümüzdeki dönemde Zeytinde sulama, gübreleme, budama ve hasat konularına ilişkin ayrı ayrı yazılar hazırlamayı düşünüyorum.
Bu yazıya eklemek istediğiniz veya düzeltmek istediğiniz yerler mevcutsa yorum yapıp katkıda bulunabilirsiniz.
Trilye zeytinin üretiminin yapıldığı yörede ( Mudanya yöresi ) ürünü pazara ulaştıracak zeytin hali olmadığından, trilye zeytini Gemlik üzerinden Türkiye ve Dünyaya gönderilir. Bu sebeple de halk arasında gemlik zeytini olarak da bilinmektedir. Böylece bir kafa karışıklığına son verelim. Trilye zeytini ile gemlik zeytini aynı türdür.
Yağ oranı %30 dur ve bildiğiniz gibi tüm ürünlerde yağ oranı yüksek olan ürünler lezzetlidir. Fakat yağ oranı düşük kaba oranı yüksek olan ürünler pek tercih edilmemektedir. Kısacası diğer türlere göre trilye gemlik zeytini yağ oranı yüksek bir türdür. Aslında yağlık ve sofralık diye bir ayrım yoktur. Fakat yağ oranı yüksekliği insanları böyle bir betimlemeye yönlendirmiştir.
Edremit zeytini 8-10 kg den 1 kg yağ verirken, trilye gemlik zeytininde bu oran 4 kg ye 1 kg dir. Tabi bu oranların yakalanabilmesi için zeytin cinsinin ana vatanına yakın olması, o yıl ki iklim koşulları, sulama, gübreleme ve güneşlenme oranı gibi farktörler de etkilidir. Trilye gemlik zeytini Bursa’dan başlayan ve kıyı şeridinden Mardin’e kadar ulaşan geniş bir coğrafyada üretimi yapılan bir türdür. Tabi bu coğrafi farklılıklar zeytinin yağ oranını ve rekoltesini de etkilemektedir.
Meyve ağaçlarında bu günden yarına ürün hasadı yapma kara geçme gibi bir durumun söz konusu olmadığını biliyoruz. Hatta ve hatta zeytin ağacı dikmeyi düşündüğümüz bir yerde önceden sebze veya tahıl üretimi yapıyorsak, ondan edindiğimiz kardan da en az 6-7 sene vazgeçmemiz gerekiyor. Ve bu kardan vazgeçilen yıllarda sürekli düzenli olarak bahçeye harcamalar yapmak gerekiyor. Fakat tüm bunların yanında zeytin gibi bir meyvenin tercih edilmesi doğru bakımla birlikte 50-60 yıl verim almak anlamına geldiğinden karlı bir yatırım olarak ortaya çıkıyor. Tüm bu bilgilerin ışığında Dünya genelide diğer yağ çeşitlerinin tüketimi giderek gerilerken zeytin yğı tüketimi giderek yaygınlaşıyor. Tabi bu durumda uzun yıllar meyve verebilen bu ağacın karlılığını arttırıyor.
Zeytin ağacında önemli hususlardan biri de budama aşamasıdır. Zeytinde budama işlemi mutlaka işin ehli kişiler tarafından yapılmalıdır. Teknik olarak budama esasları pratikle pek uyuşmayacağından zeytinde budama işleminde dikkat edilecek hususları şu şekilde toparlayabiliriz;
Zeytin budamasında genel olarak amacımız ağacın ana dallarının verimsiz yan dallar yüzünden güneş almasını önlenmesini engellemek kısacası ağaca hava aldırmaktır.
Her yıl düzenli olarak zeytinde budama faaliyeti yapılmalıdır.
Zeytin budamasında budamada kullanılacak makas ve diğer malzemelerin budama öncesi çamaşır suyuyla dezenfekte edilmesi gerekmektedir.
Budamaya ağacın tepesinden başlar isek, aşağıdan görünmeyen kurumuş dalları daha çabuk tespit edebilir ve yukarıdan aşağıya doğru daha verimli bir budama gerçekleştirebiliriz.
Ağacın ortasında sıkışıklık yapan dallar kesilir.
Sulama imkanının kısıtlı olduğu bölgelerde ürünün iriliğini – et oranını arttırmak amacıyla aşırı sert budamaya başvurulmaktadır. Fakat eğer bahçemizin sulama imkanı varsa daha seyrek budamayla budama çalışmasını bitirebiliriz.
Trilye Gemlik Zeytini ‘nde ağaç başı verimden bahsetmek gerekirse; verimli yılında sulanma imkanı olmayan bahçelerde 13-16 kg ürün alınabilinirken, sulama imkanına sahip bahçelerde bu miktar 45-50 kg ürüne kadar çıkmaktadır. Bu oran zaten bize sulamanın önemini fazlasıyla göstermektedir.
Bir de vurgu yapmamız gereken bir konudan bahsetmek istiyorum. Yukarıda bahsettiğim ağaç başı 50 kg ürün alınan bir ağacın budaması yapılmazsa yaklaşık 80-90 kg ürün alabilmek mümkün olacaktır. Fakat bu alınan ürün istediğimiz rekoltede yani irilikte olmayacağından ve biz ürünümüzde niteliğe önem verdiğimizden başarılı bir hasat dönemi olmayacaktır. Bu sebeplerle budama, sulama ve gübreleme işlemlerine ayrı ayrı özen göstermek güzel ve verimli bir hasat döneminin altın anahtarı konumundadır.
Genel olarak trilye gemlik zeytini üzerinden zeytin meyvesi hakkında genel bir bilgi vermiş olduk. Önümüzdeki dönemde Zeytinde sulama, gübreleme, budama ve hasat konularına ilişkin ayrı ayrı yazılar hazırlamayı düşünüyorum.
Bu yazıya eklemek istediğiniz veya düzeltmek istediğiniz yerler mevcutsa yorum yapıp katkıda bulunabilirsiniz.
HOBİ BAHÇEMİZDE GERÇEKLEŞTİRDİĞİMİZ İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK İŞLEMLER
- Konteyner Evimizin Detaylı İnceleme Yazısı.
- Tel Çit Uygulamamız ve Detaylı Maliyet Hesabı
- Bahçemize Elektrik Alma Hikayemiz.
- Damlama Sulama Sistemi Kurdurduk.
- 180 Tonluk Perde Beton Su Deposu Yaptırdık.
- Sıvı ve Katı Solucan Gübresi Uygulamamız.
- Bosch Elektrikli Tırpan İncelemesi
- Sırt Tipi Benzinli Tırpan İncelemesi
- Einhell Elektrikli Su Motoru İncelemesi
- 16 Litrelik Akülü İlaçlama Makinesi incelemesi
- Sondaj Etüdü Yaptırdık.
Merhaba, değerli bilgiler için teşekkür ederim. Yukarda vermiş olduğunuz bilgilerin kaynakçasını da paylaşabilir misiniz.
Faruk Bey merhabalar,
Yorumunuz için teşekkür ederim. Şöyle bir durum var ki yazdığım yazılar bilimsel makale niteliği taşımaktan ziyade internetten yaptığım araştırmalara, fidan temini süresince görüşme fırsatı bulduğum bir kaç ziraat mühendisi ile yaptığım konuşmalara ve komşu bahçelerimizde yaşanan tecrübelere dayanıyor.
Yazılarımda aklınıza yatmayan ya da yanlış bilgi olduğunu düşündüğünüz yerleri belirtirseniz sevinirim. Böylece doğru bilgiye ulaşarak kötü sonuçların önüne geçebiliriz.
Saygılar.
Merhabalar,
Değerli bilgiler için teşekkür ederim. Bende küçük bir zeytinliği olan biri olarak,
Size sorum olacak;
1- Elektronik tarak olarak geçen el ile toplama ekipmanını temini nereden yapabiliriz ?
2- Gübreleme işlemi için toprak analizini ve ihtiyaç olunan gübreyi belirlemek için kimlere ve nasıl bir başvuru yapılmalıdır ?
Mahir bey merhaba,
Hobi Bahçeniz hayırlı olsun öncelikle.
Bu sene fazla zaytinimiz olmadığı için ufak plastik taraklarla, kolumuzun yettiği dalları tarayıp zeytinimizi sergiye döküp topladık. Ama önümüzdeki yıllarda daha profesyonel yöntemleri araştırmaya başlayacağız. Elektrikli tarakları bir kaç bahçe makinaları satan bayilerde gördüm. Kaliteli markaların fiyatları biraz pahalı geldi. Genelde 2000-3000 tl arasında. Sanırım bu bayilerden birine uğrarsanız belki kiralama gibi bir durumla karşılaşabilirsiniz. Bu daha uygun bir çözüm olabilir. Çünkü anladığım kadarıyla bahçeniz küçük.
En doğru toprak analizi için bağlı bulunduğunuz ziraat kooperatifine uğrayıp toprak analizi hakkında bilgi alabilirsiniz. Veya komşularınız arasındaki bilinçli çiftçilerin tecrübelerinden faydalanabilirsiniz.
Unutmayın ki ağaçlarınıza yıl boyu ne verirseniz hasatta onu toplayacaksınız.
Saygılar
Belli tarım ve hayvancılık bölümlerinde toprak analizi yapılabiliyor zeytin silkme makinasına gelince konuda tarak usulü silkme makinası sofralıkta çok fazla ragbet görmez çünkü zeytinin üstündeki beyaz bi tozcuk vardır bugu da derler bugu gittiğinde o zeytin sofralık için uygun değildir bundan dolayı titreme usulü daha iyi oluyor.
Emre bey,
Verdiğiniz bilgiler için teşekkürler. Ben de yeni birşey öğrenmiş oldum.
Eğer bahçemizden ticari beklentimiz varsa toprak analizi önemli bir konu. . Fakat bahçemizi sadece hobi amaçlı görüyorsak çevremizdeki komşulardan toprak hakkında bilgi toplayıp, gübrelemeyi ona göre yapabiliriz diye düşünüyorum.
Taraklı makinalardansa silkme usulü erişkin ağaçlar için daha uygun bir zeytin hasat yöntemi olabilir
Merhaba bizde bu yıl kemalpaşada 140 adet trilye cinsi ağaç diktik, sizin bahçenin mevkisi nerede ve verim konusunda sıkıntı yaşıyormusunuz, zira son üç yıldır ovadaki domates cinsi zeytinlerde pek verim olmadığını söylüyorlar
Sayın Nif merhaba,
Biz de trilye cinsi 140 adet zeytin fidanı diktik. Yerimiz Kemalpaşa – yukarıkızılca köyü.
Bu sene erişkin ağaçlarımızdan iyi zeytin topladık. Size kim bu bilgiyi verdi bilmiyorum ama, komşularımızla konuştuğumuzda bu yıl ki yağlık zeytin verimi oldukça yüksekti. Hatta son yılların en verimli yılı bu yıl diyen komşularımız var.
Kemalpaşa bölgesi zeytin kiraz ve ceviz için uygun bir bölge. Gönül rahatlığıyla dikim yapabilirsiniz.
Saygılar
Çelik üretilen zeytin ile deliceye aşılı arasında meyve iriligi olurmu?.
Sn sancaklı merhaba,
Çevremizdeki herkes ( köylüsünden ziraat mühendisine kadar) deliceden aşılı zeytinin daha iyi olduğunu söylüyor. Tavi burdaki ‘iyi’ sıfatı genel manada hastalıklara karşı daha dirençli ve sulama konusunda daha verimli olmasını ifade ediyor diye düşünüyorum. Fakat konu meyve iriliğine gelince, bu konuyu hiç düşünmemiştim. Yanlış bilgi vermekte istemem. Daha tecrübeli ve bilgili kişilerce değerlendirilmesi gereken bir konu bence.
Saygılar.
Kirazın ömrü 25 yıl zeytinin ömrü en az 50-60 hatta 100 yıl derler
Haklısınız. Ayrıca zeytin bence bir kültürdür. Ve barışın simgesidir. İyi bakarsak çocuklarımızı hatta torunlarımızı en sağlıklı şekilde besler. Kısacası zeytin bırakılabilecek en güzel miraslardan biri.
iyi günler. benim altı dönüm güneybatıya bakan bir tarlam var.sondaj suyum ve elektrik mevcut.trilye cinsi yağlik fidan dikmek istiyorum. toprak ph.7,5 . 5×4 uygunmudur. nasıl bir toprak işleme yapmalıyım. dönüme beş ton ahır gübresinin lazım . fakat bulunduğum bölgede herkes kendisi kullanıyor. fiy bitkisini ekip sonra toprağa karıştırmak, yada fermente edilmiş fabrikasyon kanatlı gübresi kullanabilinirmi. ilk başlangıçta bir metre derinliğinde patlatma çekmek istiyorum ve kepçe 1x1x1 ölçülerinde fidan çukurlarını açmayı düşünüyorum. daha doğru bilgi yazabilirmisiniz. yerim çanakkale bayramiçtedir.teşekkürler.
Mustafa bey merhaba, hobi bahçenizde zeytin yetiştiriciliği yapmayı düşünmeniz çok güzel. Zeytin fidanı dikiminden önce patlatma yaptırmanız ve kepçeyle geniş çukur açtırmanızın faydasını mutlaka göreceksiniz.
Büyükbaş hayvan gübresi en rahat ulaşılabilen gübre. Eminim biraz daha araştırırsanız çevre köylerden rahatlıkla bulursunuz.
Saygılar
merhaba.
ben hatay da 100 fide trilye cinsi ekmek istiyorum.O bölge buna uygun mudur acaba
Timur bey merhaba,
Açıkçası o bölgedeki zeytin yetiştiriciliği hakkında bilgim yok. Yanlış yönlendirmek istemem. SORU – CEVAP FORUMU’na yazarsanız belki bilen arkadaşlar sorunuza cevap verebilir.
Saygılar.
Herkese merhaba, timur bey ben iskenderun, arsuz da 11 yıl önce gemlik tirilye ektim çok memnunum. Tavsiye ederim. ekin bizim bölgeye uygun.
Hayri bey katkınız için teşekkür ederim.
Tirilyenin sofralık ve yağlık çeşidinin oldugunu duydum birinin içi beya digeronin mor oldugu bu konuda bilgisi olan varmı?.
On yaşında olan bir zeytin bahçem mevcut bunun fıdanlarını Hatay iltarım müd lüğünün Gemlik adı altında dağıttığı fıdanlardan Alıp ektim tarif ettiğiniz zeytin türüne çok yakın acaba Gemlik zeytinin çeşitleri varmadır teşekkür ederim
Merhaba,
Gemlik zeytinin kendi içinde çeşitleri var mı yok mu inanın bir fikrim yok. Bir ziraat mühendisine danışmanız daha faydalı olacaktır. Bizde gemlik ve domat zeytin var.
İyi günler osmaniye bölgesi ve hatay bölgesinde oturuyorum bu bölgelerde tirilyen cinsi zeytin yetiştirilir mi? Bahçe içerisinde gemlik ve edremit cinsi zeytinler bulunmakta.bahçe meyilli yani tepelik yerde.sulama yok rekoltesinin ağaç üzerinden ne kadar etkiler.tirilyeyi ekersen ne kadar sure sonra verim vermeye baslar toprak ph i zeytin için kaç olmalı.bahçenin ki 8_9 civarinda. Teşekkürler